Home | Terug

Vrijwel direct na de publicatie van mijn column over de hervonden herinneringen van schrijfster Griet op de Beek (lees hier) barste de commotie los rond Harvey Weinstein, de Amerikaanse filmproducent die met zijn handen niet van de actrices kon afblijven. Dat leidde tot een wereldwijde twitterhype waarin duizenden vrouwen onder de hashtag #MeToo aangaven dat hen zoiets ook was overkomen en waarschijnlijk zijn die getuigenissen grotendeels terecht.

Veel vrouwen mochten in kranten, tijdschriften, journaals en tv-nieuwsrubrieken hun verhaal vertellen over seksueel getinte opmerkingen bij de koffieautomaat tot keiharde verkrachting. Er kwamen al snel zoveel verhalen dat ze niets meer aan de boodschap toevoegden. Het leek dat sommige vrouwen de situatie te baat namen om zichzelf in de schijnwerpers te zetten en daarvoor maar wat graag de slachtofferrol aannamen. Dat is misschien onterecht, maar wel zoals het bij mij, overkwam. Het resultaat was dat ik bij het zoveelste vrijwel identieke verhaal het gevoel kreeg: ‘Dat weet ik nu wel’ en wegzapte. Dat is jammer, want daarvoor is het probleem te ernstig.

De #MeToo-berg

Mijn wegzappen kwam mede doordat het soort eenzijdige betogen als het #MeToo-debat zich kenmerken door, te pas en te onpas, alles op een berg te gooien, zonder enige nuancering of onderbouwing. Maar als iedere beetje dubbelzinnige opmerking op de #MeToo-berg bagetaliseedr dat het broodnodige serieuze debat over seksuele misstanden in onze maatschappij.

Zo kwam ook Op de Beeks misbruikverhaal op de #MeToo-hoop terecht. Dat de Belgische schrijfster niet door iedereen op basis van haar mooie bruine ogen werd geloofd was immers hét bewijs dat mannen (niet sommige) seksueel geweld tegen vrouwen niet serieus nemen. Dat de scepsis over hervonden herinneringen, zoals die van Op de Beek, niet alleen van mannen komt en op grondig wetenschappelijk studies zijn gebaseerd werd voor het gemak genegeerd (bevestigingsvertekening). Dat paste blijkbaar niet in het betoog. Ik kom hierop terug.

De discussie ging duidelijk niet over de Weinsteins, Trumps en andere pussy-grabbers van deze wereld, maar over mannen. Dus ook over mij. Dat geeft mij het recht om kritische kanttekeningen bij het #MeToo-debat te plaatsen. Die kanttekeningen zijn niet bedoeld om te beschuldigen of te verdedigen, maar om te begrijpen of zoals Johan Cruijff het zei:

“Je gaat het pas zien als je het door hebt.”

Dat het gedrag van de Weinsteins, Trumps en andere pussy-grabbers weerzinwekkend is, staat wat mij betreft niet ter discussie. Ervan uitgaande dat de #MeToo verhalen juist zijn, dient dat soort gedrag op gepaste wijze door de rechter bestraft te worden.

Op de radio stelde een vrouw dat mannen eerst toestemming moeten vragen alvorens ze een vrouw kussen. Hoewel het mij een nogal wereldvreemd idee lijkt dat mannen (opnieuw niet sommige) zomaar vrouwen beginnen te kussen (bijvoorbeeld een vrouw naast mij in de trein), lijk het voorstel mij nogal naïef. Een voorbeeld:

Stel u voor: Jan, Eva, gedempt licht, knisperend haardvuur, brandende kaarsjes, zacht romantisch muziekje, twee glaasjes rode wijn. De geliefden in spe zitten naast elkaar. Pratend over koetjes en kalfjes bewegen hun hoofden, gestuurd door een vrijwel niet te bedwingen drang, heeeel langzaam maar ook heeeel zeker naar elkaar toe. Hun lippen raken elkaar bijna en de erotische spanning is te snijden. Dan, plotseling, richt Jan zich op en vraagt: ‘Geef je mij toestemming om je te kussen?” Ik denk dat dat net zo erg is als op dat moment de telefoon rinkelt of iemand anders de kamer binnenkomt. De kans dat het momentum die avond terugkomt is klein.

Mogelijk zegt u: ja, in zo’n situatie is het duidelijk, dan hoef je het niet te vragen. Maar waar ligt dan de grens die aangeeft wanneer wel of geen toestemming voor die kus nodig is. Als die grens bij Jan anders ligt dan bij Eva kunnen problemen ontstaan. En moet Jan Eva ook een contract laten tekenen waarin ze toestemt dat hij haar kust. Anders heeft hij immers nog steeds een probleem als Eva de kusscene later anders uitlegt. De literatuur beschrijft casussen waarin Jan volstrekt te goeder trouw mocht aannemen dat zij ook wilde, maar later toch een aanklacht wegens aanranding of verkrachting aan zijn broek kreeg. En, zonder getekend contract kan hij zich moeilijk verdedigen. (Voorbeeld)

Een Nederlandse filmmaakster vertelde dat zij nooit de neiging had gehad om acteurs in hun kruis te grijpen, zoals Weinstein dat bij actrices deed. Ik kan de filmmaakster gerust stellen. Ik heb als man heel veel met atletes gewerkt. Maar, op een na, heb ook ik nooit de neiging gevoeld die vrouwen bij hun borsten, laat staan bij hun pussy te grijpen. Met die uitzondering was ik getrouwd.

Maar als ik die andere vrouwen wel bij hun pussy had gegrepen, was ik nu misschien wel President van Amerika geweest, ondermeer gekozen door tientallen miljoenen Amerikaanse vrouwen die pussy-grabben blijkbaar acceptabel gedrag vinden voor een presidentskandidaat. Dat maakt de pussy-grabbers van deze wereld niet alleen het probleem van mannen die dit soort gedrag vertonen, maar ook van vrouwen die het tolereren. Als we de situatie willen verbeteren help het niet de schuld bij mannen neer te leggen en zeker niet bij mannen die zich niet schuldig maken aan dit soort gedrag.

Vrouwelijke seksualiteit

Sommige vrouwen zetten hun seksualiteit en hun lichaam in om zaken te realiseren die ze zonder die inzet niet kunnen realiseren. Ik heb atletes gekend die bij een mannelijke selecteur in bed kropen om hun selectie af te dwingen. Maar om het risico te verkleinen als vrouwenhater weggezet te worden, laat ik hierover een vrouw aan het woord. In de Volkskrant van 21 oktober 2017 zegt schrijfster, literatuurrecensente en biografe Aleid Truijens:

“Een leuk meisje zijn, je had er een dagtaak aan. Je moest hip zijn en niet truttig, sexy maar geen sekspoes, gehaaid maar geen kenau, anders lag je eruit. Het offer dat je bracht was met veel mannen naar bed gaan, ook al vond je daar weinig aan. Of die mannen getrouwd waren deed er niet toe. Getrouwd zijn was een beetje zielig. Dat producenten en regisseurs het deden met acteurs, docenten met studenten, leraren met leerlingen, trainers met pupillen, hoofdredacteuren met stagiaires, was doodnormaal. Vrijwel altijd was de eerstgenoemde een man, de tweede een vrouw. Altijd dat verschil in macht. Dat is bedenkelijk, en achteraf tekenend voor die jaren.

Maar om nu met terugwerkende kracht al die mannen die de gelegenheid benutten te beschuldigen van machtswellust of seksueel misbruik, vind ik hypocriet. (Ik heb het nu niet over gruwelijkheden als verkrachting, kindermisbruik of chantage.) We waren er zelf bij, ik tenminste wel. Ik wist echt wel waar de grens lag: als je het tegen je zin deed. Die mannen, ouder en machtiger, werden óók gebruikt: om een baan te krijgen, een rol, een hoger cijfer, meer status of een beetje afglans van de roem.

Mijn generatie vrouwen kreeg alle kansen om zelf iets in de wereld te betekenen. We konden studeren en hoefden geen huisvrouw te worden. De meesten grepen die kansen. Maar: een beroemde man verleiden was ietsje makkelijker dan zelf beroemd worden. Eén keer neuken met een docent kostte minder moeite dan wekenlang leren voor een tentamen. En het wáren ook vaak leuke, grappige en aantrekkelijke mannen voor wie vrouwen in de rij stonden, geen varkens. Ik neem ze niet zoveel kwalijk.

Behalve als zij, en al die generaties mannen na hen, nu nog steeds niet doorhebben dat het niet meer zo werkt in de wereld. Dat het privilege van de leuke, machtige man voorgoed voorbij is. Het heeft even geduurd, maar vrouwen laten zich niet als tweederangs wezens wegzetten. Genoeg gejammerd en gebiecht. Voortaan gaat het anders.”

Truijens laat zien dat de #MeToo discussie op z’n minst de nodige nuance vereist en dat het zeker niet alleen een mannenprobleem is. Het probleem komt voor uit de natuurlijke seksuele spanning tussen mannen en vrouwen. Die spanning is essentieel voor het voortbestaan van de menselijke soort en kan zowel door mannen als vrouwen gebruikt en misbruikt worden. Maar waar precies de grens tussen gebruik en misbruik ligt is opnieuw onduidelijk. Met andere woorden, maakt een studente, die een keer met haar docent naar bed gaat en zo slaagt voor een vak dat haar niet zo ligt, gebruik of misbruik van de situatie?

Conditionering

Waarom gaven de vrouwen uit de #MeToo-getuigenissen hun Weinsteins niet een klap in hun snuit of een knietje, om daarna weg te lopen? Dat kost die vrouwen mogelijk een mooie rol, maar door in Weinsteinachtig gedrag mee te gaan bevestigden ze dat dat gedrag acceptabel is. Voor die vaak narcistische Weinstein-types is tegenstribbelen een onderdeel van het spel. Zij kunnen zich niet voorstellen dat er vrouwen zijn die geen seks met hen willen hebben. Trumps uitspraak “You can do anything with them.” kwam dan ook niet uit de lucht vallen, maar lijkt een symptoom te zijn van een sluipend proces dat Pavlov conditionering noemde. Vooral narcisten zijn hier erg gevoelig voor.

Narcisten zijn niet voor niets meesters in het verzamelen van ja-knikkers om zich heen. Dat geeft hun een gevoel van macht en machtswellust is waarschijnlijk een belangrijke derterminant in het in de #MeToo-discussie veroordeelde gedrag, dan hun seksuele behoeften. Met hun gedrag tonen ze immers aan dat, conform Trums uitspraak, niemand hen iets kan maken.

Interviews (Volkskrant, 23-10-2017) met vier voormalige Pan Am stewardessen lieten zien dat het #MeToo-probleem dertig jaar geleden veel minder speelde. Het beroep van stewardess kon destijds wedijveren met dat van modellen. Ze waren jong, vrijgezel, aantrekkelijk, slank en vrouw. Als ze trouwden, zwanger of 32 jaar werden volgde ontslag. Een kwetsbare groep voor Weinstein-achtige figuren. Over hun werk zeggen deze ex-stewardessen: “Je babbelde met Sofia Loren, ontmoette Onassis, dineerde met Pelé. Natuurlijk broeide er weleens wat, maar er waren geen Harvey Weinsteins.”

De Harvey Weinsteins en Donald Trumps van deze wereld lijken dan exponenten van deze tijd te zijn. Een tijd waarin iedereen met iedereen moet concurreren, waarin het adagium heerst ‘voor jouw tien anderen’ en waarin het verliezen van één slag (rol missen) het verlies van een carrière lijkt te betekenen. In die maatschappelijke context lijkt het voor vrouwen erg moeilijk te zijn die klap uit te delen of dat knietje te geven. Maar door dat niet te doen bevestigen ze de Weinsteins en Trumps van deze wereld dat hun gedrag getolereerd is. Tegelijk verbaas ik mij al decennia dat vrouwonvriendelijk gedrag van bijvoorbeeld Herman Brood of Jan wolkers wordt verheerlijkt, terwijl ik voor hetzelfde gedrag waarschijnlijk zou worden aangeklaagd.

Ik hoop dan ook dat het huidige #MeToo-debat vrouwen inspireert die klap wel uit te delen of dat knietje toch te geven, om vervolgens naar buiten te brengen waarom ze dat deden. Als je die mooie rol vanwege die klap of dat knietje toch al bent mist, hoeft dat geen probleem meer zijn. Natuurlijk hebben de eerste schapen die over de dam komen de meeste problemen. Als ze die dam niet oversteken, komen er weer nieuwe Weinsteins en Trumps tot #MeToo-episode-2 uitbreekt. Frustraties opsparen om die vervolgens in een keer in de #MeToo-hype te spuien is contraproductief.

Natuurlijk broeide er weleens wat,
maar er waren geen Harvey Weinsteins.

Vier voormalige Pan Am stewardessen

Spijtoptanten

Zoals niet alle moslims verantwoordelijk zijn voor de aanslagen die door moslimextremisten worden gepleegd, evenzo zijn niet alle mannen verantwoordelijk voor het misbruik van vrouwen door Weinstein-achtige pussy-grabbers. Verreweg het merendeel van de mannen gedraagt zich correct tegenover vrouwen. Dat betekent niet dat we vrouwen (overigens net als mannen) altijd op hun mooie ogen kunnen geloven. Mannen en vrouwen hebben beiden last van dezelfde cognitieve vertekeningen in hun waarnemen en denken. Ze zullen dan ook veelal dezelfde soort fouten maken.

Zo mogen we de vraag stellen hoeveel van die #MeToo-vrouwen spijtoptanten zijn: vrouwen die vrijwillig hun lichaam aanboden om hun doel te bereiken, maar daar spijt van kregen. Vervolgens proberen ze de cognitieve dissonantie die deze tegenstrijdige attitudes opwekt te verminderen door het gebeurde achteraf alsnog als verkrachting te percipiëren en daar in te gaan geloven. Ik besprak al het voorbeeld waarin Jan volstrekt ter goede trouw mocht aannemen dat Eva ook wilde, maar hij achteraf toch van aanranding of verkrachting beschuldigde werd. Waarschijnlijk was Eva een spijtoptant.

Ik heb geen over gegevens de frequentie waarin dit probleem optreed, maar het kon wel eens vaker voorkomen dan we denken.

MeToo bij mannen

Hoewel meer vrouwen dan mannen seksueel misbruikt worden, komt dat laatste ook vaker voor dan de meeste mensen denken. Het taboe daarop is echter nog veel groter dan dat op het misbruiken van vrouwen. Dat werd al duidelijk bij de misbruikzaken in de katholieke kerk. Publicist en programmamaker Jelle Brand Corstius onderschreef dat nog eens met een ingezonden brief in Trouw (24-10-2017). Daarin laat weten dat hij ook (#MeToo) als jong journalist werd misbruikt.

Maar mannen ervaren het als vrijwel onmogelijk om met hun misbruik naar buiten te treden, zeker als het door een vrouw is gepleegd. Ze denken dat ze dan niet meer serieus genomen worden door hun vrienden en bij aangifte worden uitgelachen. En, misschien klop is dat vaak juist. Er bestaat immers een breed gedragen idee dat je als man wel een enorm ‘watje’ moet zijn als je je laat misbruiken en zeker als dat misbruik door een vrouw werd gepleegd. Dit idee is onterecht.

Verbale vs. non-verbale taal

Duidelijk is dat de problemen rond seksueel misbruik zijn veel breder en complexer zijn dan in 140 twittertekens past. Ik zou de #MeToo-vrouwen graag een samenleving toewensen zonder (seksueel) misbruik, maar dat is net zo utopisch als een wereld wensen zonder criminaliteit. Dat komt ondermeer doordat onze seksuele taal vooral non-verbaal is en daardoor minder eenduidig is dan onze verbale taal. Dat kan tot misverstanden leiden, zelfs als zowel mannen en vrouwen volstrekt te goeder trouw zijn. Ik gaf al voorbeelden.

Non-verbale taal kan een verbaal nee versterken, maar ook in een ja veranderen. Het probleem is dat niet iedereen non-verbale signalen gelijk interpreteert. Nee zeggen, een beetje plagen of tegenstribbelen, hoort bij het erotische spel. Het zorgt voor een toenemende seksuele spanning die zich vertaalt in een hogere climax. Maar bij de narcistische Weinsteins en Trumps onder ons wordt bijna iedere non-verbale uiting gebruikt om een nee in een ja te veranderen, ook als die uiting een zeer duidelijke nee-versterker is. Het probleem bij narcisten is dat ze zich nauwelijks kunnen inleven in anderen (empathisch vermogen) en daardoor slechts van zichzelf uitgaan. Maar opnieuw rijst de vraag waar de grens ligt waarboven nee is nee verandert in nee is ja.

Het gebrek empatisch vermogen Bij Donald Trump bleek duidelijk toen hij als President belde de moeder van een Amerikaanse soldaat die op een buitenlandse missie was gesneuveld. "Toen hij het contract tekende, wist hij dat dit kon gebeuren.", merkte Trump op. Hoewel de President formeel gelijk had, getuigt deze opmerking van weinig inlevingsvermogen in een telefoongesprek waarin je de moeder van die soldaat condoleert met het verlies van haar zoon. 

Dit exces is ook het bijproduct
van de menselijke seksuele elektriciteit

Jessica Durlacher (Volkskrant, 24-10-2017)

Toch kan verbale taal de non-verbale taal in onze seksuele beleving niet vervangen. Opnieuw een voorbeeld met Jan en Eva. Voor hun eerste afspraakje gaan ze samen eten in een restaurant. Jan laat Eva  zijn gerechten proeven, andersom doet Eva hetzelfde. Ze kijken elkaar regelmatig diep in de ogen. Eva legt haar hand op tafel en Jan legt zijn hand op de hare. Jan voelt dat haar hand beeft, maar ze trekt hem niet terug. Integendeel hij voelt nu ook haar voet langs zijn been glijden. Beiden voelen vlinders en een stijgende erotische spanning. “Zal ik je naar huis brengen?” vraagt Jan, nadat hij heeft afgerekend en Eva in haar jas helpt. “Graag!” antwoordt zij. Bij haar huis aangekomen, vraagt Eva “Jan, ga je nog even mee om iets drinken.” “Ja natuurlijk!” zegt Jan.

De deur van Eva’s appartement is nog niet in het slot gevallen of de tot een climax opgebouwde erotische spanning ontlaat zich in een heftige omhelzing, die het tweetal naar haar slaapkamer voert. Over wat er gebeurt voordat Jan en Eva de volgende ochtend samen een beschuitje eten ’hoef ik geen tekeningske te maken’ (zoals de Belgen dat zo mooi zeggen). Een jaar later is er een bruiloft.

Zowel bij Jan als bij Eva rijpte gedurende hun eerste gezamenlijke etentje de gedachte dat deze avond wel eens kon uitlopen op morgenvroeg samen een beschuitje eten. Toch hebben ze dat slechts non-verbaal gecommuniceerd: elkaars gerechten laten proeven, diep in de ogen kijken, handen op tafel, voetje vrijen. Hun verbale taal ging daar helemaal niet over: “Zal ik je naar huis brengen?”; “Graag!”; “Even gezellig iets drinken.” Die verbale communicatie kan ook anders uitgelegd worden dan: ‘ik wil graag morgenvroeg samen een beschuitje eten’. Jan zou na een avondje stappen met een voetbalmaatje een vrijwel gelijk gesprek kunnen hebben, maar hun non-verbale communicatie zou daar een totaal andere betekenis aan geven.

Maar stel dat Jan na het etentje, terwijl hij Eva in haar jas hielp, het in zijn hoofd gerijpte idee verbaal had geëxpliciteerd en had gevraagd: “Zal ik je thuisbrengen, want ik wil met je neuken?" De kans is groot dat hij een klap in zijn gezicht krijgt, waarna Eva kwaad wegloopt en nooit meer iets van zich laat horen. Toch vroeg Jan niets anders dan wat beider hoofden al bijna rijp was en waarschijnlijk zelf zeer gewenst. Maar zo'n directheid past niet in onze seksuele taal en wordt dan als een belediging ervaren. Eva kan dan denken: “Wat verbeeld jij je wel, denk je dat ik een hoer ben?”

Meer nuance

Gelukkig geven steeds meer vrouwen genuanceerdere visies over de #MeToo-hype, zoals de al geciteerde schrijfster, literatuurrecensente en biografe Aleid Truijens (Volkskrant, 21-10-2017), Columniste Jutta Chorus (NRC, 23-10-2017), Historica en publicist Daniela Hooghiemstra en schrijfster Jessica Durlacher (beiden Volkskrant, 24-10-2017), socioloog en schrijfster Jolanda Withuis (Volkskrant, 26-10-2017). Maar voor die nuance hebbe ze allemaal veel meer woorden nodig dan in een twitterbericht passen. In de Volkskrant van 27 oktober 2017 schrijft journaliste en neerlandica Elma Drayer dat vrouwen met zo'n genuanceerde visie door sommige seksegenoten worden gezien als verraadsters aan de vrouwenbeweging.

De media kunnen niet ineens alle journalistieke
regels laten vallen. Ik zie dat wel gebeuren.

Ivonne Leenhouwers, advocate

Terug naar Griet Op de Beek

Griet op de Beek

Het ongeloof over het seksueel misbruik van schrijfster Griet op de Beek is van een geheel andere orde dan waar het #MeToo-debat over gaat. Dat dit verhaal ook op de #MeToo-berg terecht kwam maakt duidelijk hoe die eenzijdige discussie vanuit de emotie wordt gevoerd, waarbij nuancering en onderbouwing ver te zoeken was. De scepsis over de Op-de-Beek-casus komt niet alleen van mannen, maar ook van vrouwen die de wetenschappelijke literatuur over hervonden herinneringen bestudeerden.

Het fenomeen hervonden herinneringen is de laatste twintig jaar uitgebreid onderzocht en dat leidde tot de volgende bevindingen, die in psychologische handboeken zijn gedocumenteerd.

Bovenstaande bevindingen maken het onaannemelijk is dat seksueel misbruik, zoals geclaimd na hervonden herinneringen, werkelijk plaatsvond. Dat geldt ook voor het vermeende seksueel misbruik door de vader van Griet op de Beek. De slachtoffers in deze zaken zijn de vaders en anderen die valselijk beschuldigd werden van seksueel kindermisbruik. Mede omdat vrouwen met hervonden herinneringen op hun mooie ogen werden geloofd zijn veel van die slachtoffers tot langdurige gevangenisstraffen veroordeeld en met het label kinderverkrachter is het verblijf in de gevangenis een hel.

Ook de sociale en maatschappelijke levens van die onterechte veroordeelden werden geruïneerd. Vrouw, kinderen, vrienden, werk, verenigingen, vrijwel overal en door iedereen werden ze uitgekotst als kindermisbruiker. Denk hierbij aan de problemen die nog maar kort geleden in Nederland speelden toen enkele pedoseksuelen huisvesting zochten nadat ze hun straf hadden uitgezeten. Menig burgemeester had er slapeloze nachten door. Stel u voor dat je dan ook nog eens onschuldig bent.

Ter verduidelijking, ik zeg niet dat vrouwen, die na hervonden herinneringen seksueel misbruik claimen, liegen. Dan zouden hun vaders en anderen bewust vals beschuldigd hebben. Dat kan ook, maar dat is een ander probleem. Vrouwen, zoals Griet op de Beek, geloven zelf heilig in dat misbruik, maar dat bewijst niet dat dat misbruik ook plaatsvond. Hun herinneringen daaraan zijn vrijwel zeker, in perioden dat ze therapie kregen, in hun geheugen geïmplementeerd .

Ondanks deze ernstige problemen met de waarheid van hervonden herinneringen gebruikt de Belgische Open-VLD politica Sabien Lahaye-Battheu ze als argument om de verjaringstermijn voor seksueel misbruik in België te verlengen naar 30 jaar, en die termijn moet ingaan op de achtiende verjaardag van het ‘slachtoffer’. Op de website van de Open-VLD zegt Lahaye-Battheu (lees hier) hierover:

"Het slachtoffer krijgt op die manier ook langer de kans om een klacht neer te leggen. Want bij dergelijke misdrijven (onder andere aanranding van de eerbaarheid en verkrachting) raken de feiten niet zelden pas bekend na verloop van vele jaren."

In het voorstel van Lahaye-Battheu kunnen Belgische vrouwen vermeende ‘daders’ van seksueel misbruik op basis hervonden herinneringen tot hun 48e aangeven. Als dat 'misbruik' dan tussen het 3e en het 8e jaar zou zijn gepleegd, dan is dat 40 á 45 jaar gelden. Na zoveel jaar lijkt betrouwbaar onderzoek vrijwel onmogelijk. Lahaye-Battheu bepleit wetgeving die is gebaseerd op al lang achterhaalde veronderstellingen en die over zaken gaat die al zo lang geleden plaatsvonden, dat daarover nauwelijks of geen betrouwbaar onderzoek meer mogelijk is. Het lijkt een wetsvoorstel op basis van emoties te zijn. Gelukkig is de vader van de 43-jarige Griet op de Beek al overleden, zodat hem een dergelijk onterechte proces bespaard is gebleven. 

***

Copyright © 2006-2022 - Dr. Bram Brouwer - All Rights Reserved