Dr. Bram Brouwer

Onafhankelijk waarheidszoeker en om- en tegendenker

     De door wielrenner Scarponi beroemd geworden papegaai Franky is bij een ongeval gewond geraakt. |      Na een periode van ziekte heb ik de draad op mijn website weer opgepakt. |      Door mijn ziekte is heeft ook de verhuizing van de Doping Academy stil gelegen. |      Om de waarheid te vinden, moeten we blijven twijfelen. |
[191]

Home | Terug

Introductie

Ik was dertien toen ik, samen met mijn ouders, mijn eerste buitenlandse vakantie had, in Ventimiglia in Italië. Dat was toen ongebruikelijk voor 'ons soort mensen'. Maar pa was machinist bij het spoor, waardoor wij goedkoop door Europa konden reizen. Mijn vriendjes waren stik jaloers en pa was beretrots dat hij dat voor ons geregeld had.

Een week na die vakantie veranderde alles. Pa verongelukte tijdens zijn werk. Mijn grote vriend werd mijn grote niets. Ik werd geconfronteerd met de eindigheid van het leven en met de vraag of de hemel bestaat. Sommigen wilden mij dat laten geloven. Hij zou daar een goed eeuwig leven hebben en later zouden wij elkaar daar terugzien. Ik had zo mijn twijfels en dat leidde tot veel nadenken.

Om die twijfels te verwoorden krabbelde destijds de volgende zinnen op een hoekje van een enveloppe. Ze zouden me nooit meer loslaten:

Ik weet iets.
Maar, hoe meer ik weet, hoe meer ik weet dat ik niets weet.
Maar, als ik weet dat ik niets weet, weet ik toch iets.
Is iets dan hetzelfde als niets of niets hetzelfde als iets.


Veel later begreep ik dat deze filosofische beschouwing goed past bij een van de grote vragen in de wetenschap past: hoe ontstond het heelal. Ik werd opnieuw met de contradictie tussen iets en niets geconfronteerd door artikel van wetenschapsjournalist Martijn van Calmthout in de Volkskrant  (Ten Eerste, 28 juli ’17)en de reactie daarop van Gerard van der Meijden (brievenrubriek U, 29 juli ’17) in dezelfde krant.

De iets versus niets discussie

In de rubriek ‘Klopt dit wel?’ schreef Van Calmthout een artikel getiteld: "Sterrenstof zijn we, uit onze eigen Melkweg." Van Calmthout gaf daarin onder andere een beknopte beschrijving van het ontstaan van het heelal. Hij schreef:

“Het heelal begon ooit als een groot niets en nergens, dat explodeerde ...”

Van der Meijden reageerde hierop met:

“Maar als het heelal kon beginnen, dan was er al iets, dunkt mij. En, een exploderend niets en nergens, kan zo wie zo niet. ...”

De vraag is dan: wat was er in de den beginne iets of toch het grote niets. Met andere woorden heeft Van der Meijden of heeft Van Calmthout gelijk. Een factcheck van de factchecks.

Singulariteit

Volgens de huidige, op Einsteins algemene relativiteitstheorie gebaseerde, kosmologie ontstonden ruimte (heelal) en tijd met de oerknal uit een singulariteit: een punt met een oneindig klein volume en met een oneindige grote dichtheid. Ruimte en tijd zijn dan zo sterk gekromd dat ze feitelijk niet meer bestaan. De normale natuurwetten gelden dan niet meer. Zwarte gaten zijn ook singulariteiten. 

De tekst loopt na de afbeelding door.
Ruimtetijd curve
Tweedimensionale weergave van een ruimte-tijd-vervorming.Een zwaar voorwerp verandert de geometrie van de ruimte-tijd, waarna we de "gekromde ruimte-tijd" ervaren als zwaartekracht. De witte lijnen stellen niet de ruimte zelf voor, maar een rechtlijnig coördinatenstelsel dat op de gekromde ruimte-tijd geprojecteerd wordt. (Bron: Wikipedia)

Singulariteiten zijn wiskundig te verklaarbaar, maar visueel onvoorstelbaar. Probeert u zich maar eens voor te stellen dat alle materie uit het heelal samengebald is in een punt met een volume van nul. Dat valt buiten ons menselijk begripsvermogen. Waarom circa 13,7 miljard jaar geleden de oerknal plaatsvond is nog een raadsels in de wetenschap.

De tekst loop na de afbeelding door
BigBang 800px
Ontwikkelingsstadia van het universum. Tijd staat op de horizontale as. (Bron NASA)

Om terug te komen op de vraag wie gelijk had, Van Calmthout of Van der Meijden is het belangrijk vanuit welk perspectief het antwoord gefomuleerd wordt. Uitgaande van de wiskundige verklaringen was er iets, een singulariteit. Vanuit die visie heeft Van der Meijden gelijk. Maar binnen die singulariteit waren ruimte en tijd zo gekromd, dat ze feitelijk niet meer bestonden. Een voor mensen niet te bevatten uitgangspunt. Vanuit dat gezichtspunt heeft Van Calmthout gelijk.

Conclusie:

Gelijk spel. Van Calmthout en Van der Meijden hebben beiden gelijk, afhankelijk vanuit de invalshoek van waaruit het antwoord wordt gegeven.

Pius XII

Paus Pius XII
Paus Pius XII

In 1951 probeerde paus Pius XII gebruikt te maken van de kennislacune over de oorzaak van de oerknal. Voor hem was het duidelijk. God had de oerknal veroorzaakt, om zo de mensheid te scheppen. Deze hypothese gaf God niet alleen zijn plaats in het scheppingsverhaal terug, waaruit hij door Darwin was verderven, maar bewees ook zijn bestaan. Een niet bestaande God had de oerknal immers nooit kunnen veroorzaken en dan waren wij er ook niet geweest, aldus de kerkvader.

De wetenschap heeft dit hypothetisch voorstel van Pius de XII snel ontkracht. Immers waarom zou God zo’n immens en nog almaar uitdijend heelal creëren, om op één onbetekenend planeetje binnen dat gigantische heelal de mens te scheppen. En waarom duurde het dan nog 13,7 miljard jaar na de Big Bang voordat de moderne denkende mens eindelijk op het toneel verscheen (die bestaat minder dan honderdduizend jaar). Aangenomen dat de hypothese van Pius XII juist is, dan moeten we er volgens hoogleraar contemporaine wijsbegeerte Herman Philipse vanuit gaan dat God knettergek is.

***

Copyright © 2006-2022 - Dr. Bram Brouwer - All Rights Reserved